ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ
1. ΣΑΡΑΝΤΙΣΜΑ
KIRK GÜNÜK
Μόλις γεννηθεί το παιδί, η μητέρα δεν του δίνει αμέσως γάλα για να γίνει ήσυχο. Ο Χότζας έρχεται στο σπίτι, όταν το παιδί γίνει 40 ημερών, διαβάζει προσευχές και ευλογεί την οικογένεια. Έπειτα, φωνάζει το όνομα του παιδιού τρεις φορές.
Η ονοματοδοσία γίνεται και από τη γιαγιά του παιδιού, η οποία ψιθυρίζει το όνομα του παιδιού στο αυτί τρεις φορές παρουσία του Χότζα. Όταν είναι χειμώνας, στις σαράντα μέρες του παιδιού και όταν είναι καλοκαίρι, στις είκοσι, κάνουν μπάνιο το παιδί σε αλατισμένο νερό και το αφήνουν, χωρίς να το ξεπλύνουν, για μια εβδομάδα.
3. ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΤΟΜΗΣ
SÜNET (ΣΟΥΝΕΤ)
3.1 Tο ταξίδι στην Τουρκία
« Δύο με τρεις εβδομάδες πριν την περιτομή, οι γονείς του παιδιού ταξιδεύουν ως την Τουρκία για να αγοράσουν την παραδοσιακή στολή του Αγά που θα φορέσει ο μικρός (2-10 ετών)στην τελετή. Επίσης κανονίζεται από πριν η μέρα που θα έρθουν τα όργανα για το γλέντι που έπεται της τελετής».
3.2 Ο στολισμός του κρεβατιού
Δύο μέρες πριν την τελετή οι γυναίκες κάνουν τα απαραίτητα ψώνια (κιμάς, ρύζι, λάχανο, πατάτες, ένα αρνί ή μοσχάρι) για το γλέντι Την ίδια μέρα γίνεται ο στολισμός του κρεβατιού στο οποίο ξαπλώνει το αγόρι μετά την περιτομή.
Το κρεβάτι είναι στρωμένο με καθαρά άσπρα σεντόνια. Από πάνω σε ένα στήριγμα κρέμεται μία κουρτίνα που περιβάλλει από τα πλάγια το κρεβατάκι του παιδιού, όπως το κρεβάτι ενός βασιλιά. Η κουρτίνα είναι συνήθως στολισμένη με λουλούδια. Στον τοίχο πάνω από το ‘αρχοντικό’ κρεβάτι, τυλιγμένο σε κυλινδρικό κοντάρι ,τοποθετούμε ένα σεντόνι στολισμένο με την προίκα του αγοριού, καρφιτσώνουμε κεντήματα, μπουρνουζάκι, τις πιτζάμες του.
3.3 Η πρόσκληση
Μία μέρα πριν το Sünet, οι γονείς του παιδιού απευθύνονται σε μία γυναίκα μεγάλης ηλικίας (okuyuçu –οκουγιουτσού), με σκοπό να την στείλουν να ανακοινώσει σε συγγενείς, φίλους και γείτονες το γεγονός. Οι γυναίκες που συνήθως αναλαμβάνουν αυτή τη δουλειά έχουν χαμηλό εισόδημα και γι αυτό το λόγο παίρνουν και κάποια χρήματα ως βοήθεια ή ανταμοιβή.
3.4 Πριν το Sünet
Η τελετή της περιτομής γίνεται συνήθως Παρασκευή ή Σάββατο απόγευμα . Το απόγευμα καταφθάνει η ορχήστρα και ο τραγουδιστής Οι συγγενείς και οι φίλοι μαζεύονται στο σπίτι του παιδιού και λίγο μετά αρχίζει το γλέντι. Άντρες, γυναίκες, παιδιά χορεύουν με τη συνοδεία των οργάνων. Το βράδυ οι γονείς ντύνουν το παιδί με την παραδοσιακή του στολή.
3.5 Tο Alai
« Ύστερα ανεβάζουμε το παιδί σε ένα άλογο προκειμένου να το γυρίσουμε στο χωριό με τη συνοδεία των οργάνων (νταούλια και ζουρνάδες) και να το επιδείξουμε, να δείξουμε δηλαδή, ότι γίνεται Μουσουλμάνος». Η διαδικασία αυτή ονομάζεται Αlai (Αλάι).
« Μετά το τέλος της περιφοράς του παιδιού πάνω στο άλογο, επιστρέφουμε στο σπίτι. Εκεί το παιδί, ανεβαίνει σε ένα τραπέζι και χορεύει μόνο του έναν χορό. Ύστερα συνεχίζει το χορό με τους φίλους του και τους συγγενείς. Εν τω μεταξύ, οι άντρες αρχίζουν το ψήσιμο για να είναι όλα έτοιμα για το γλέντι μετέπειτα».
3.6. Tο ξύρισμα του γαμπρού
«Όταν ο χορός τελειώσει, το αγόρι κάθεται στο τραπέζι και του βάζουμε συμβολικά αφρό ξυρίσματος στο πρόσωπο, όπως συνηθίζεται να ξυρίζουν το γαμπρό πριν το γάμο. Αν ο μικρός έχει αδερφή, κάθεται και αυτή δίπλα του στολισμένη σαν νύφη. Εκεί έρχονται συγγενείς και φίλοι να του κρεμάσουν χρυσαφικά και λεφτά. Ακολουθεί ένας τελευταίος χορός και κατόπιν η μητέρα φοράει στο παιδί πιτζάμες και το προετοιμάζει για την περιτομή».
3.7 .Η περιτομή
Στην τελετή της περιτομής είναι πάντα απαραίτητη η παρουσία του Χότζα και φυσικά του γιατρού. Την ώρα που καταφθάνουν στο σπίτι, κάποιος από τους συγγενείς πληροφορεί την ορχήστρα και σταματά η μουσική για να αρχίσει ο Χότζας την προσευχή για το παιδί. Μετά την προσευχή ο πατέρας του μικρού μηνύει στην ορχήστρα να παίξει το ειδικό τραγούδι για την περιτομή. Δύο όργανα μόνο (κλαρίνο, κιθάρα) παίζουν έναν συγκεκριμένο σκοπό και η διαδικασία ξεκινάει.
« Ένα άτομο συγκρατεί τα χέρια του αγοριού πίσω στην πλάτη και ακουμπά το γόνατό του στη μέση του μικρού για αντίσταση. Άλλα δύο άτομα κρατούν τα πόδια του και με αυτόν τον τρόπο ακινητοποιείται το παιδί. Έπειτα κάποιος του αποσπά την προσοχή λέγοντάς του να κοιτάξει ψηλά. Ο γιατρός ναρκώνει την περιοχή με ειδικό σπρέι και με ένα ξυραφάκι κόβει τη μεμβράνη. Βάζει φάρμακο, τυλίγει την περιοχή με γάζα και η μητέρα ντύνει ξανά το παιδί».
(Στην Αθήνα έχει ατονήσει το να γίνεται η περιτομή στο σπίτι με την παρουσία του Χότζα αλλά γίνεται στο νοσοκομείο Παίδων με τη μέθοδο του λέιζερ.)
« Παράλληλα, όλοι οι παρευρισκόμενοι παίρνουν στα χέρια τους ένα λεπτό ξυλάκι ή στυλό και το τρίβουν, το γυρίζουν ανάμεσα στις παλάμες τους, προκειμένου να τελειώσει πιο γρήγορα και πιο εύκολα η περιτομή, χωρίς να πονέσει το παιδί».
Συνήθως το Sünet γίνεται σε δύο ή και περισσότερα αγόρια ταυτόχρονα και πολλές φορές τελείται παράλληλα με ένα γάμο. Κάποια από τις οικογένειες συχνά αναλαμβάνει τα έξοδα της τελετής και για τις υπόλοιπες, κάνει ‘χαΐρι’. Όταν ο αριθμός των παιδιών είναι μονός σφάζουν συγχρόνως με την περιτομή έναν κόκορα για το παιδί που μένει μόνο του.
3.8. Το γλέντι
« Μετά την τελετή το αγόρι ξαπλώνει στο στολισμένο κρεβάτι του και όποιος έρχεται βλέπει πρώτα το παιδί και του δίνει δώρα. Παράλληλα, η μάνα δίνει στην πόρτα γλυκά και κολόνιες. Αργότερα ο μικρός, αν μπορεί, βγαίνει και ξαναχορεύει.
Τα όργανα σταματούν όσο οι γυναίκες ‘στολίζουν’ τα τραπέζια με φαγητό και ποτό. Η μουσική αρχίζει πάλι και ο καθένας παίρνει τη θέση του στο τραπέζι, ενώ μοιράζονται χαρτάκια με νούμερα ανά οικογένεια, προκειμένου να χορέψουν όλοι με τη σειρά τους και να μην δημιουργηθούν παρεξηγήσεις.
Το γλέντι συνεχίζεται μέχρι το πρωί». _
4. ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΧΕΝΝΑΣ(ΚΝΑΣ)
ΕΞΙ ΜΗΝΩΝ ΧΕΝΝΑ
ALTI AYLIK KINASI
Λίγα λόγια
Αντίστοιχα με την περιτομή που γίνεται στα αγόρια, η τελετή της Χέννας εξυμνεί τη γέννηση του κοριτσιού και την μετέπειτα ανατροφή της ως γυναίκα. Η Χέννα είναι μια χρωστική ουσία που παράγεται από το φυτό λαουσονία.
4. 1.Οι προετοιμασίες και ο στολισμός του κρεβατιού
«Στα κορίτσια κάνουμε Χέννα ακριβώς την ημέρα που γίνονται έξι μηνών. Οι γονείς του κοριτσιού αγοράζουν τη νυφική (βαπτιστική) φορεσιά, και μία μέρα πριν την τελετή ετοιμάζουν το φαγητό που θα σερβίρουν στο γλέντι. Στολίζουν επίσης το κρεβάτι με λουλούδια και κεντήματα, σαν αρχοντικό.
4.2. Η χέννα
Οι συγγενείς και οι φίλοι συγκεντρώνονται στο σπίτι. Τα όργανα παίζουν μουσική και οι γυναίκες στήνουν το χορό. Έπειτα , στρώνουμε χαλί και σε αυτό τοποθετούμε δύο μαξιλάρια με κόκκινο σατέν και άσπρη μαξιλαροθήκη με δαντέλα. Εκεί ξαπλώνει το κορίτσι ντυμένο με τη φορεσιά του και ένα κόκκινο μαντήλι στο πρόσωπο. Μία γυναίκα, ειδική στην τέχνη, βάζει χέννα πρώτα στα χέρια και έπειτα στα πόδια του κοριτσιού. Πιο συγκεκριμένα απλώνει τη χέννα και σκεπάζει το χέρι ή το πόδι του παιδιού με ένα μαντήλι μέχρι να στεγνώσει.
(Η κόκκινη Χέννα που χρησιμοποιούμε προέρχεται από το Άγιο Φως στα Ιεροσόλυμα.) Ύστερα οι γυναίκες τραγουδούν με τα όργανα παραδοσιακά τραγούδια :
Vurun gelinin kınasın
Görsün annası aglasın…
Βάλε τη χέννα στη νύφη
Να το δει η μάνα και να κλάψει…..
Στη συνέχεια στρώνουμε τα τραπέζια και αρχίζει το γλέντι».
5. ΠΡΟΞΕΝΙΟ
DÜNÜRLÜK
5.1. H πρόταση γάμου και η γνωριμία των οικογενειών
Οι γονείς του άντρα στέλνουν κάποιο συγγενικό πρόσωπο στο σπίτι της κοπέλας με σκοπό να ‘ζητήσει το χέρι’ της εκ μέρους του άντρα. Οι γονείς της κοπέλας καλούν στενούς συγγενείς και ο καθένας εκφράζει την άποψή του για τον μέλλοντα γαμπρό. Μέρος στη συζήτηση, βέβαια, παίρνει και η κοπέλα, της οποίας η άποψη λαμβάνεται υπ’ όψιν. Μόλις και η κοπέλα πει το ‘ναι’, η μητέρα της στέλνει μία μεγάλη σε ηλικία γυναίκα συγγενή στο σπίτι του μέλλοντα γαμπρού και καλεί τους γονείς και συγγενείς του στο σπίτι για να ξεκινήσει το προξενιό.
«Την επόμενη μέρα οι γονείς και τα αδέρφια του γαμπρού, εκτός από τον ίδιο, έρχονται στο σπίτι μας , για να γνωριστούμε και να συζητήσουμε. Η κόρη μου σαν μέλλουσα νύφη πρώτα σερβίρει καφέδες και έπειτα μπαίνει στο δωμάτιό της παρέα με μια φίλη της, η οποία μπαινοβγαίνει για να ακούσει τι συζητάμε εμείς και να τα μεταφέρει στη νύφη. Εν τω μεταξύ εμείς με τους συμπέθερους , πίνοντας το καφεδάκι μας, κανονίζουμε το προξενιό, τον αρραβώνα, τα ψώνια».
5.2.Τα ψώνια και οι προετοιμασίες για το προξενιό
Μέσα σε μία εβδομάδα, η νύφη και ο γαμπρός με τους γονείς και τους συγγενείς τους πηγαίνουν βόλτα στα μαγαζιά για να διαλέξουν τις βέρες και να κάνουν τα απαραίτητα ψώνια. Η μητέρα του γαμπρού αγοράζει τα ρούχα και τα χρυσαφικά της νύφης, ενώ η μητέρα της νύφης πληρώνει τα ρούχα του γαμπρού.
«Ύστερα, έρχονται στο σπίτι μας οι συμπέθεροι, πίνουμε καφέ και κανονίζουμε πια το ‘μεγάλο’ προξενιό. Εγώ σαν πεθερά κάνω το καθήκον μου, ψωνίζω τα ποτά και τα φαγητά για το γλέντι του αρραβώνα. Εάν συμφωνήσουμε τα παίρνουμε όλα μισά- μισά με τους γονείς του γαμπρού. Αγοράζουμε όμως ξεχωριστά -ο καθένας όπως επιθυμεί- γλυκά, κάλτσες και μαντήλια που θα μοιραστούν μετά το προξενιό.
Ξεκινούμε τις προετοιμασίες για το προξενιό. Καθαρίζουμε και στολίζουμε το σπίτι, αδειάζουμε το σαλόνι από τα έπιπλα και στήνουμε τα χαλιά για να κάθονται οι καλεσμένοι άνετα. Οι ίδιες ετοιμασίες γίνονται και στο σπίτι του γαμπρού.
Όταν πλησιάζει η ώρα για το προξενιό, κατά τις 7 το απόγευμα συνήθως ,μαζεύονται σιγά-σιγά οι συγγενείς και οι φίλοι στο σπίτι της νύφης. Οι κοπέλες κερνούν τον κόσμο καφέ και πορτοκαλάδα. Στο μεταξύ κάποιος συγγενής ή φίλος παίρνει το ρόλο του πατέρα της νύφης και κάποιος του πατέρα του γαμπρού (μπορεί να είναι οποιοδήποτε συγγενικό ή φιλικό πρόσωπο είτε από την πλευρά της κοπέλας είτε του άντρα. Πολλές φορές ο ένας από τους δύο φοράει τη παραδοσιακή στολή του Χότζα ή άλλη.) Κατά τις 8 ή ώρα έρχεται και ο γαμπρός με τους γονείς του, συγγενείς και φίλους στο σπίτι της νύφης».
5.3.Οι διαπραγματεύσεις για την προίκα
« Ο πατέρας της κοπέλας κάθεται με τους άντρες σε μία γωνία του δωματίου έτσι ώστε να τον βλέπουν όλοι. Έπειτα ρωτάει τον πραγματικό πατέρα του γαμπρού αν ήρθε η ώρα να αρχίσει το προξενιό. Όταν όλοι είναι έτοιμοι, καλεί το άτομο που παριστάνει τον πατέρα του γαμπρού για να διαπραγματευτούν. Το ζευγάρι αποσύρεται σε κάποιο άλλο δωμάτιο με φίλους.
Ο πατέρας του γαμπρού χτυπάει δυνατά την πόρτα και ρωτάει αν μπορεί να περάσει. Ο πατέρας της νύφης απαντά καταφατικά. Έρχονται και 2 φίλοι ή συγγενείς και παίρνουν το ρόλο των γραμματέων. Ο πατέρας του γαμπρού λέει : ‘Ο γιος μου αγαπάει την κόρη σου, ας γίνει το προξενιό’. Ο πατέρας της νύφης αρνείται και τον διώχνει. Αυτός βγαίνει έξω και ξαναχτυπάει δυνατά την πόρτα. Του επιτρέπεται η είσοδος και έτσι ξαναλέει : ‘ Ο γιος μου αγαπάει την κόρη σου, ας γίνει το προξενιό.’ Για δεύτερη φορά ο πατέρας της νύφης δε συμφωνεί και τον διώχνει. Την τρίτη φορά ο πατέρας του γαμπρού ξαναχτυπάει δυνατά την πόρτα και γίνεται δεκτός. Τότε λέει : ‘Ζήτα μου ό,τι θες. Έχω να σου δώσω.’ Ο πατέρας της νύφης απαντάει : ‘Θέλω τόσα χρυσαφικά και ρούχα…αλλά αν δε θέλεις μη δώσεις τόσα, αρκεί να αγαπιούνται τα παιδιά μας.’ Εκεί επεμβαίνουν οι γραμματείς και αρχίζουν για καλαμπούρι να χτυπούν τον πατέρα της νύφης και τον προτρέπουν να μην λυπάται, να ζητήσει όσα αξίζει το κορίτσι. Για αρκετή ώρα χτυπούν ο ένας τον άλλον, για καλαμπούρι πάντα, μέχρι που τελικά συμφωνούν. Όταν γίνει αυτό, δίνουν τα χέρια και κρατιούνται σφιχτά για αρκετή ώρα λέγοντας ‘συμφωνώ’ και συνεχίζουν να αστειεύονται με λόγια ή ελαφρά χτυπήματα για να διασκεδάσει ο κόσμος. Ο πατέρας της κοπέλας φωνάζει : ‘Δώσαμε το λόγο, όλα εντάξει, αρραβωνιάζω τα παιδιά’!
5.4.Οι ευχές για το ζευγάρι και το κέρασμα των καλεσμένων
Τα ξαδέρφια και οι φίλοι του ζευγαριού πηγαίνουν στο δωμάτιο και συμβουλεύουν τη νύφη και το γαμπρό για το τι πρέπει να κάνουν, ποιον θα φιλήσουν και ύστερα τους οδηγούν στο δωμάτιο όπου είναι συγκεντρωμένοι οι συγγενείς και οι φίλοι. Αφού φιλήσουν πρώτα το χέρι του πατέρα του γαμπρού, φιλούν το χέρι σε όλους τους μεγαλύτερους και ταυτόχρονα παίρνουν ευχές και χρήματα.
Έπειτα, τρεις-τέσσερις γυναίκες από την οικογένεια της νύφης και του γαμπρού μοιράζουν κάλτσες και γλυκά στους άντρες, μαντήλια ,καλσόν και γλυκά στις γυναίκες._
5.5.ΑΡΡΑΒΩΝΑΣ
NİŞAN
Λίγα Λόγια
Ο αρραβώνας είναι η πρώτη ουσιαστική δέσμευση του ζευγαριού. Μέσα από αυτήν ο άντρας και η γυναίκα ενώνονται και βρίσκουν την ευκαιρία να γνωριστούν καλύτερα και να προετοιμαστούν για το γάμο και την υπόλοιπη ζωή τους μαζί. Ο αρραβώνας μπορεί να τελεστεί αμέσως μετά το προξενιό ή κάποια άλλη μέρα, όπως συμφωνήσουν και αποφασίσουν η οικογένεια και το ζευγάρι.
5.6. Οι προετοιμασίες και οι βέρες
Το ζευγάρι υποδέχεται τους συγγενείς και φίλους στο σπίτι της νύφης ή του γαμπρού. Ετοιμάζουν τα τραπέζια και αρχίζουν το χορό-κυρίως οι γυναίκες- με όργανα ή με το κασετόφωνο. Κάποιος από τους συγγενείς πηγαίνει να παραλάβει την τούρτα. Χορεύουν για λίγη ώρα ακόμη. Κάποιος τοποθετεί την τούρτα στο τραπέζι μαζί με μία σαμπάνια και δύο ποτήρια, καθώς και λουλούδια. Όταν όλα είναι έτοιμα, η νύφη και ο γαμπρός στέκονται πίσω από το τραπέζι. Υπάρχουν δύο μάρτυρες, ένας φίλος του γαμπρού και μία φίλη της νύφης. Στα δεξιά πάντα στέκεται ο γαμπρός. Αν έχει αδερφή ή νύφη στέκεται και αυτή στη μέση μπροστά στο ζευγάρι. Ο φίλος του γαμπρού και η φίλη της νύφης βάζουν ταυτόχρονα τις βέρες στο ζευγάρι, οι οποίες είναι δεμένες μαζί με ένα κόκκινο κορδόνι, και τους λένε συγχαρητήρια. Η αδερφή ή η φίλη της νύφης παίρνει ένα καινούργιο ψαλίδι και με αυτό ετοιμάζεται να κόψει το κορδόνι. Για να γίνει γάμος πρέπει να το κόψει, να γίνουν δηλαδή κουμπάροι. Προσπαθεί να το κόψει και δήθεν δεν μπορεί με τη δικαιολογία ότι χρειάζεται χρήματα από το γαμπρό. Εκείνος προσποιείται πως δεν ακούει. Γίνεται το ίδιο για δεύτερη φορά και τότε ο γαμπρός λέει : «Όσα έχω στην τσέπη θα σου τα δώσω, συμφωνείς»; Η κοπέλα συμφωνεί «Βάλε το χέρι στην τσέπη». Ο γαμπρός της δίνει τα λεφτά, αυτή τα παίρνει και εύχεται στο ζευγάρι ‘να ζήσετε’ και κόβει το κορδόνι.
5.7. Η τούρτα
O γαμπρός και η νύφη κρατούν ένα καινούργιο μαχαίρι και χαράζουν την τούρτα. Κόβουν ένα κομματάκι και πρώτα η νύφη κάνει πως ταΐζει τον γαμπρό με ένα κουταλάκι. Γίνεται ένα παιχνίδι και δεν του δίνει αμέσως τη μπουκιά, το ίδιο κάνει και ο γαμπρός. Ύστερα ο γαμπρός ανοίγει τη σαμπάνια και τη ρίχνει στα ποτήρια, τα οποία πρέπει να είναι επίσης καινούργια ή από τον πρώτο γάμο μιας φίλης ή συγγενούς. (Αν είναι από δεύτερο γάμο δεν κάνει να χρησιμοποιηθούν, γιατί είναι Nikah (προξενιό με τον μουφτή). Πίνουν τη σαμπάνια με τα χέρια σταυρωτά.
5.8. Το «ασήμωμα» του ζευγαριού και το γλέντι
Η πεθερά της νύφης κρεμάει στο ζευγάρι χρυσαφικά ή δίνει χρήματα. Ο πεθερός δίνει αλυσίδα στον γαμπρό του και η πεθερά , ρολόι. Μετά όλοι οι παρευρισκόμενοι δίνουν λεφτά και χρυσαφικά στο ζευγάρι.
Ύστερα αρχίζει το γλέντι. Η νύφη και ο γαμπρός χορεύουν έναν αργό χορό και ακολουθούν και οι υπόλοιποι. συνήθως οι μεγαλύτεροι σε ηλικία αποχωρούν σε άλλο δωμάτιο και πίνουν καφέ, ενώ η νεολαία συνεχίζει το γλέντι.
Ο ΓΑΜΟΣ
DÜGÜN
Λίγα λόγια…
Ο γάμος , σύμφωνα με τον Ιερό Μουσουλμανικό Νόμο, είναι μια ιερή σύμβαση ή συμφωνία μεταξύ του άντρα και της γυναίκας που γίνονται σύζυγοι. Στο Κοράνι αναφέρεται ως ιερή υπόσχεση.
5.9, Η άδεια γάμου
Το ζευγάρι πηγαίνει στο Χότζα, ο οποίος διαβάζει άρθρα από το Κοράνιο και τα συμφωνηθέντα και δίνει άδεια γάμου (ιζιναμέ). Η άδεια μεταφράζεται στα ελληνικά και έπειτα επικυρώνεται από τον Μουφτή. Δεν υπάρχει η έννοια της προίκας, αντίθετα η πλευρά του γαμπρού δίνει ως δωρεά στη νύφη τα νυφικά, άλλα είδη ενδυμασίας και κοσμήματα (νιχκιά). Επίσης, αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταβάλλει στη νύφη ορισμένη περιουσία ή χρήματα, ανάλογα με την οικονομικά του κατάσταση σε περίπτωση διαζυγίου ή θανάτου του. Τα αντικείμενα αυτά (συμφωνηθέντα) αναγράφονται στην άδεια γάμου, γίνονται κτήμα της συζύγου και ο σύζυγος δεν μπορεί να τα πάρει πίσω. Ο γάμος επικυρώνεται στο δημαρχείο. Η θρησκευτική τελετή γίνεται συνήθως στην Κομοτηνή και πρέπει ο γάμος να επικυρωθεί από παπά.
5.10. Η πρόσκληση
Πριν το γάμο, οι δύο οικογένειες απευθύνονται σε μία γυναίκα μεγάλης ηλικίας (okuyuçu –οκουγιουτσού), με σκοπό να την στείλουν να ανακοινώσει σε συγγενείς, φίλους και γείτονες το γεγονός. Οι γυναίκες που συνήθως αναλαμβάνουν αυτή τη δουλειά έχουν χαμηλό εισόδημα ή είναι χήρες και γι αυτό το λόγο παίρνουν και κάποια χρήματα ως βοήθεια ή ανταμοιβή.
5.11.Το τριήμερο γλέντι
Μετά το γάμο ακολουθεί τριήμερο γλέντι, που είναι και η τυπική ολοκλήρωσή του. Συνήθως γίνεται Παρασκευή- Σάββατο- Κυριακή.
Την πρώτη ημέρα γίνεται ο «χορός των γυναικών». Το απόγευμα η νύφη καλεί τις φίλες της από την κοινότητα και χορεύουν μόνες τους. (Οι άντρες μπορεί να παρευρίσκονται, αλλά η παρουσία τους είναι περιφερική). Έπειτα η νύφη βάφεται με χέννα στα χέρια και τα πόδια και τα αφήνει τυλιγμένα μέχρι την επόμενη ημέρα. Ύστερα , παίρνει δώρα , κυρίως χρυσαφικά. Η επόμενη μέρα είναι αυτή κατά την οποία γίνεται και η μεγαλύτερη γιορτή, αφού είναι καλεσμένη σχεδόν όλη η κοινότητα. Ξεκινούν με χορό, κυρίως των γυναικών, οι οποίες έχουν τα χέρια τους βαμμένα με χέννα. Έπειτα σφάζουν μοσχάρι ή κοτόπουλο, ανάλογα με τα οικονομικά τους και ακολουθεί τραπέζι. Κατά τη διάρκεια του γλεντιού το ζευγάρι αποχωρεί και επανέρχεται ύστερα από λίγο. Οι νέοι της κοινότητας, κυρίως οι ανύπαντρες κοπέλες, τους υποδέχονται με αναμμένα κεριά. Μετέπειτα γίνεται το ασήμωμα του ζευγαριού (ασκ) και συνεχίζεται το γλέντι. Η γυναίκα, η οποία κάλεσε τον κόσμο στο γάμο και είναι χήρα, γυρίζει στα τραπέζια με ένα δοχείο, στο οποίο υπάρχει η χέννα, και με τρία κεριά. Οι καλεσμένοι βάζουν λεφτά στο δοχείο και ύστερα η νύφη αποφασίζει αν θα τα κρατήσει η ίδια ή θα τα δώσει στη χήρα. Από τη μέρα αυτή και μετά η νύφη πηγαίνει στο σπίτι του γαμπρού.
Την τελευταία ημέρα γίνεται το «ξύρισμα του γαμπρού». Μαζεύονται όλοι οι φίλοι του γαμπρού, κάθονται στο τραπέζι, ξυρίζουν το γαμπρό και ύστερα το γιορτάζουν με μουσική. Σε ένα κέντημα βάζουν λεφτά και κρεμούν διάφορα αντικείμενα, για να πάει καλά ο γάμος. Κάποιες φορές φωνάζουν και δυο-τρεις ψάλτες για να διαβάσουν αποσπάσματα από το Κοράνι.
6. Η ΚΗΔΕΙΑ
CENAZE
Εάν κάποιος πεθάνει στην Αθήνα, πρώτα έρχεται το ασθενοφόρο και μεταφέρεται στο νοσοκομείο. Αν η οικογένεια του νεκρού είναι φτωχή γίνεται έρανος –κάποια γυναίκα ή ένας σύλλογος- συγκεντρώνει χρήματα, τα οποί παραδίδονται στην χήρα ή τον χήρο για βοήθεια. οι συγγενείς ή κάποιος από το σύλλογο παραγγέλνουν το φέρετρο. Πληρώνεται το γραφείο τελετών για να το φέρει στο σπίτι. Έπειτα, νοικιάζουν πούλμαν. Αν ο νεκρός είναι άντρας, δίπλα του κάθονται μόνο άντρες, ενώ αν είναι γυναίκα μόνο γυναίκες. Οι υπόλοιποι κάθονται σε άλλα δωμάτια ή έξω. Κάποιο συγγενικό πρόσωπο παίρνει τηλέφωνο στο χωριό και ειδοποιεί για την κηδεία, ώστε να ετοιμάσουν το σπίτι.
Το πρωί καταφθάνει το πούλμαν, στο οποίο βάζουν το νεκρό. Όποιος επιθυμεί να πάει στο χωριό για την κηδεία ανεβαίνει στο πούλμαν και προτού ξεκινήσουν ο Χότζας κάνει μια προσευχή για το νεκρό.
Εν τω μεταξύ στο χωριό κατά τις 5 ή ώρα το πρωί βγαίνει ο Χότζας στο μιναρέ και ανακοινώνει την κηδεία σε όλο το χωριό. Λίγο αργότερα, φτάνει το πούλμαν. Συγγενείς και φίλοι πηγαίνουν να ψωνίσουν kefinik (σάβανο) για το νεκρό. Το φέρετρο μεταφέρεται στο σπίτι. Αν η αποθανούσα είναι γυναίκα έρχεται γυναίκα Χότζας, ενώ αν ο αποθανών είναι άντρας έρχεται άντρας Χότζας. Ετοιμάζουν το νεκρό, ο οποίος πλένεται και μπαίνει ανάμεσα στα δάχτυλά του βαμβάκι. Πριν ο νεκρός πάει στο νεκροταφείο γίνεται μια τελευταία προσευχή στην οποία ο Χότζας ρωτάει τους παρευρισκομένους τι γνώμη είχαν για το νεκρό και αυτοί απαντούν καλά.
Μετά τη μεσημεριανή προσευχή, οι άντρες και οι γυναίκες φορούν μαντήλι στο κεφάλι. Στο νεκροταφείο πηγαίνουν μόνο οι άντρες. Τέσσερις από αυτούς κουβαλούν το φέρετρο. Ο Χότζας λέει την προσευχή και γίνεται η ταφή του νεκρού. Το πόσο βαθιά θα θαφτεί κάποιος εξαρτάται από το φύλο του. Το βάθος για τις γυναίκες είναι μέχρι το στήθος, ενώ για τους άντρες μέχρι τη μέση, καθώς θεωρείται πως οι γυναίκες έχουν περισσότερες αμαρτίες από τους άντρες. Ο νεκρός θάβεται σε επικλινή θέση, γυμνός και σκεπασμένος με ξύλα , καθώς δεν χρησιμοποιούν το φέρετρο. Χώμα ρίχνει ο κάθε παρευρισκόμενος με τη σειρά του, γιατί θεωρείται πως όσο ρίχνει κάποιος χώμα, δοξάζει το Θεό και τους νεκρούς του.
Μετά την κηδεία ο κόσμος μαζεύεται στο σπίτι του νεκρού. Ανάβουν φωτιά στην αυλή και πατάνε σε αυτήν για να καθαρίσουν τα παπούτσια τους. Επίσης πλένονται και πηγαίνουν στο μπάνιο για να εξαγνιστούν (Aptez). Ύστερα πίνουν καφέ και τρώνε τσουρέκι.
Την Τρίτη και την έβδομη ημέρα μετά την κηδεία φτιάχνουν τσουρέκι και το μοιράζουν για ‘συγχώριο’. Στις σαράντα ημέρες μετά την ταφή γίνεται το mevlit. Αν ο νεκρός είναι άντρας συμμετέχουν μόνο οι άντρες και αν είναι γυναίκα , μόνο γυναίκες. Ο Χότζας διαβάζει προσευχή και έπειτα στρώνουν τραπέζι για φαγητό
PDF
